Czytelnia

STATYSTYCZNA STAROśĆ

Według danych z ostatniego powszechnego spisu ludności, przeprowadzonego w 2002 roku, w Polsce żyje 38.230 mln osób, i w porównaniu do spisu ludności z 1988 roku wzrosła liczba osób w wieku produkcyjnym niemobilnym oraz w wieku poprodukcyjnym. Wzrost liczby ludności wieku 45 - 64 lat o ponad 1.748 mln osób wiąże się z wejściem w wiek niemobilny osób urodzonych w okresie wyżu demograficznego w połowie lat 50. w 2002 roku w miastach mieszkało 3.462 mln osób powyżej 60 roku życia i prawie 2.287 mln na wsi. Biorąc pod uwagę procentowy rozkład ludności, osoby powyżej 60 roku życia stanowiły 15% ogółu społeczeństwa. Szacuje się, że w 2050 odsetek ludzi starych wyniesie 35% populacji. W listopadzie 2000 roku CBOS przeprowadził badanie opinii publicznej na temat sytuacji ludzi starych w Polsce. Na podstawie otrzymanych wyników okazuje się, że co drugi dorosły Polak zna osobiście kogoś, kto ma z powodu wieku trudności z samodzielnym życiem, co czternasty ankietowany przyznaje, że sam ma takie problemy. 29% ankietowanych deklarowało udzielanie pomocy ludziom w wieku sędziwym, ale 71% respondentów przyznało, że nie podejmuje żadnych działań na rzecz ludzi starych. Polacy najczęściej pomagają osobom z najbliższej rodziny (67%), grona znajomych (25%) i przyjaciół (14%). Najmniejszy zakres ma pomoc udzielana przez instytucje powołane do jej niesienia, tj. ośrodki pomocy społecznej, organizacje charytatywne. Myśląc o własnej starości respondenci odczuwali różne lęki. Tylko 4% z nich odpowiedziało, że niczego się nie obawiają. Pozostali odczuwali lęk przed: chorobami, zniedołężnieniem i utratą pamięci - 71%; byciem ciężarem dla innych, utrata samodzielności - 58%; złymi warunkami życia i trudnościami związanymi z utrzymaniem się - 41%; samotnością, utratą bliskich - 37%; cierpieniem - 20%; niepewnością związaną z tym, z kim będą mieszkać, kto się będzie nimi opiekować - 15%; poczuciem, że jest się niepotrzebnym - 12%. Wypowiadając się na temat własnej starości, osoby badane podkreślały znaczenie niezależności i samodzielności. Uznaniem społecznym cieszyły się wyłącznie rozwiązania, które stwarzają osobom w podeszłym wieku możliwość pozostania w naturalnym środowisku.

PROBLEMY OKRESU STAROśCI

Wszechobecny we współczesnych czasach "kult młodości" odsuwa ludzi starych poza margines toczącego się życia. Wydaje się, że nikt nie pamięta ile zawdzięczamy starzejącym się ludziom, ze względu na ich osiągnięcia, ciężką pracę, podatki, miłość, troskliwość jaką okazali w minionych latach. Dlatego do najważniejszych problemów dotykających tę grupę można zaliczyć samotność, chorobę, inwalidztwo, niepełnosprawność, życie w ubóstwie, poczucie nieprzydatności. W życiu każdej starszej osoby pojawia się niepełnosprawność, jako niemożność wykonywania danych czynności prawidłowo, dalszego wykonywania zadań, korzystania z dotychczasowego sposobu życia i prowadzenia domu. Jest to wynik słabnącego wzroku, coraz gorszej sprawności fizycznej, a także występujących ze względu na wiek schorzeń, zachorowań. u niektórych pojawiają się kłopoty z podstawowymi czynnościami takimi jak: mycie, jedzenie, ubieranie się, toaleta osobista, a niemożność ich wykonania jest wyjątkowo przykra i godząca w godność. Nie bez znaczenia pozostaje również sytuacja ekonomiczna w jakiej przychodzi żyć ludziom w podeszłym wieku: brakuje pieniędzy na lekarstwa, media, zakupy podstawowych artykułów spożywczych. Niskie dochody sprawiają, iż to ludzie starsi należą do najbiedniejszej warstwy społecznej. Jednak w opinii osób starych najbardziej dokuczliwa jest samotność. Zanik rodzin wielopokoleniowych powoduje, iż osoby starsze nie mogą liczyć na opiekę i zainteresowanie własnych dzieci. Rodzina, która do tej pory wypełniała całe życie osoby usamodzielnia się, partner umiera. Często senior znajduje się we własnej rodzinie, ale w niekorzystnej sytuacji. Największy problem pojawia się wówczas, gdy starszy człowiek staje się niesprawny i zaczyna być ciężarem dla własnej rodziny. Optymistyczną strategią dla okresu starości i osób starszych zgodnie z głosem gerontologów jest "nie dodawać lat do życia, ale życia do lat". Starość nie jest bowiem stanem wyjątkowym lub chorobowym, lecz kolejnym, normalnym etapem ludzkiego życia.

Dorota Szkolak