Top
Przekaż 1% podatku
Przekaż 1% podatku

Darowizny na rzecz Stowarzyszenia

Bank PEKAO S.A o/Kraków

28 1240 1431 1111 0000 1045 1072

Czytelnia

Mózgowe porażenie dziecięce
Kreska strona
dr med. Monika Gasińska
Pierwsze doniesienia w literaturze medycznej na temat mózgowego porażenia dziecięcego (mpdz) pochodzą z przełomu XIX i XX wieku, ale do dnia dzisiejszego nie ma jednej, ścisłej definicji tego zespołu objawów. Jedną z najczęściej stosowanych jest podana w 1964 roku przez Martina C.D. Baxa, który określa mózgowe porażenie dziecięce jako różnorodne zaburzenie czynności ruchowych i postawy wtórne do niepostępującego, trwałego uszkodzenia mózgu w trakcie jego rozwoju. Ostatnio mózgowe porażenie dziecięce definiuje się również jako niepostępującą encephalopatię ruchową rozpoznawaną z reguły w pierwszych miesiącach życia.
U podstawy patologii tego zespołu leży nieodwra-calne uszkodzenie mózgu. Wśród przyczyn takiego uszkodzenia opisuje się dziesiątki różnorodnych czynników patogennych oddziałujących w okresie przed i okołoporodowym. Wymienia się również rolę czynnika genetycznego.
Uszkodzenie mózgu może być różnorodne i z tego wynika polimorfizm obrazu klinicznego, poczynając od wielkości i rodzaju napięcia mięśniowego, topografii niedowładów, osiąganych umiejętności ruchowych oraz występowania objawów dodatkowych, takich jak napady padaczkowe, wady wzroku, słuchu, zaburzenia rozwoju mowy i poziomu rozwoju umysłowego oraz zaburzenia ortodontyczno-stomatologiczne. Dlatego klasyfikacji tego zespołu poświęcono w piśmiennictwie wiele uwagi. Pierwsze próby podziału opierające się na różnych koncepcjach i założeniach miały miejsce w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Założenia te ulegały ewolucji pod wpływem wyników badań prowadzonych nad rozwojem umiejętności ruchowych dzieci. Do jednego z częściej używanych należy podział T.T.S. Ingrama obejmujący rodzaj zespołu neurologicznego, jego rozmieszczenie oraz stopień nasilenia.
Popularną i często używaną w publikacjach jest klasyfikacja Bengta Hagberga z uwagi na jej prostotę i przydatność praktyczną. Hagberg podzielił mózgowe porażenie dziecięce, opierając się na dwóch czynnikach: rodzaju napięcia mięśniowego oraz topografii niedowładów. Wyróżnił następujące zespoły spastyczne:
  • porażenie kurczowe czterokończynowe - tetraplegia-tetrapareza,
  • obustronne porażenie kurczowe - diplegia-dipareza,
  • porażenie połowicze - hemiplegia-hemipareza,
  • zespoły móżdżkowe,
  • zespoły dyskinetyczne.

Stworzenie wyczerpującej klasyfikacji klinicznej mózgowego porażenia dziecięcego jest sprawą bardzo trudną i proponowane klasyfikacje zwykle nie spełnią oczekiwanego zadania, gdyż każda zawiera pewne słabe strony. Żadna z klasyfikacji nie jest wystarczająco precyzyjna i nie wyczerpuje w całości różnorodności form klinicznych pełnego zespołu objawów.
Leczenie dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym wymaga współpracy wielu specjalistów, w tym: neurologa dziecięcego, lekarza rehabilitacji, ortopedy, fizjoterapeuty, okulisty, stomatologa, psychologa, ortodonty, logopedy, pedagoga specjalnego, technika zaopatrzenia ortopedycznego i trwa przez całe życie. Celem terapii jest dobre samopoczucie dziecka i rodziny, umożliwienie doświadczeń sensomotorycznych jako podstawy opanowania umiejętności motorycznych, stymulowanie rozwoju intelektualnego, leczenie padaczki, zaburzeń mowy, wzroku, słuchu, zapobieganie deformacjom układu kostno-stawowego. Nie można pomijać dążenia do umożliwienia dziecku integracji środowiskowej i do zapewnienia mu prawdziwego uczestnictwa w życiu rodziny. Dlatego ważnym czynnikiem jest zrozu-mienie niezbywalnych potrzeb pacjentów z mózgowym porażeniem, w tym rodzinnych, ekonomicznych, edukacyjnych, architektonicznych, a więc nie tylko medycznych.
Do trudniejszych zadań w leczeniu mózgowego porażenia dziecięcego należy jak najwcześniejsze rozpoznanie tego zespołu, a następnie prognozowanie rozwoju motorycznego dzieci z mpdz. Prognozowanie rozwoju dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym na podstawie wyników badań laboratoryjnych napotyka na trudności, gdyż nie wykazano takich zależności. Większość autorów opiera się więc na ocenie klinicznej jakościowego i ilościowego rozwoju ruchowego.
Rozwój ruchowy polega na osiągnięciu kontroli nad ruchami ciała poprzez skoordynowane czynności ośrodków nerwowych, nerwów i mięśni. Kontrola ta wywodzi się z rozwoju odruchów i globalnej aktywności noworodka w chwili urodzenia. Dopóki rozwój ten nie nastąpi dziecko pozostaje bezradne. Rozwój ruchowy odbywa się zgodnie z prawami kierunku rozwoju w ustalonej sekwencji. Kontrola położenia głowy, ciała, kończyn i lokomocji osiągana jest stopniowo wzdłuż osi ciała - od głowy do stóp - to jest w kierunku głowowo-ogonowym, czyli cephalocaudalnym i od części ciała dosiebnych, znajdujących się w pobliżu osi centralnej do dalszych, zewnętrznych części ciała odsiebnych, czyli w kierunku proksymalnodystalnym. Klinicznie manifestuje się on postępem w nabywaniu nowych umiejętności ruchowych określanych w piśmiennictwie medycznym "kamieniami milowymi" rozwoju dużej motoryki. Najpierw rozwija się czynna kontrola położenia głowy, następnie kontrola pozycji siedzącej, wysokiego klęku, stania z podtrzymaniem aż do samodzielnego chodzenia. Rozwój ruchowy dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym osiąga plateau w wieku około ośmiu lat.
Do osiowych objawów mpdz należą: nieprawidłowe napięcie mięśniowe, porażenia lub niedowłady, opóźnienie rozwoju ruchowego, przetrwanie odruchów postawy, opóźnienie lub brak ujawnienia się odruchów prostowania i reakcji równoważnych. Stopień nasilenia się każdego z nich determinuje stan neurofizjologiczny i ciężkość uszkodzenia, która wyznacza ostateczne możliwości rozwojowe dla każdego dziecka, w tym sposób przemieszczania się.
Umiejętność prognozowania rozwoju na podstawie stopnia nasilenia osiowych objawów mpdz warunkuje zaplanowanie wielospecjalistycznego leczenia, dającego najkorzystniejsze i realne do osiągnięcia efekty indywidualnie dla każdego dziecka. Program leczenia powinien być tak ułożony, aby był możliwy do zrealizowania i by przynosił wymierne korzyści dla dzieci w postaci systematycznej poprawy ich funkcjonowania w środowisku oraz posiadał spójność we wszystkich elementach, składających się na kompleksową rehabilitację dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. Jest to istotnie nie tylko dla dzieci ale również dla ich rodziców, którzy po wielu latach oczekują na widoczne efekty swojej ciężkiej pracy.

dr med. Monika Gasińska

Pozostale aktualnosci
Rodzeństwo   Bliźniaki   Nie mówię, ale posłuchaj mnie - wspomagające sposoby porozumiewania się (AAC)
Grażyna Banach-Kociołek
 
Joanna Ochał
 
Alina Syczek
wiecej
pik
Kwartalnik „Światło i cienie” Pobierz program do rozliczania PITa

ChSON "Ognisko" | ul. Lubelska 21 | 30-003 Kraków
tel. +48 12 423 12 31 | faks: +48 12 422 96 38 | e-mail: biuro@ognisko.org.pl

DEKLARACJA DOSTĘPNOŚCI

Projekt i realizacja: Otwarte

e-mail Projekt i realizacja Otwarte